сабота, април 05, 2008

Thomas More, X-Men и Star Trek

Таму некаде одамна у Англија постоело време кога империјата баш и не била на стабилни нозе. Кралот бил со многу слаб морал, што потоа ќе доведе до тоа да на власт дојде парламентот, а криминалот бил толку голем што биле донесени драконски казни (смртната казна била една од најчестите). Е, тука еден човек по името Thomas More во своето истоимено дело си замислил остров наречен Утопија. На тој остров, според него, сите луѓе би работеле 6 часа дневно, би ги менувале своите имоти на секои десет години, и не би постоело ропство или било каква нееднаквост. Луѓето не би ги ценеле материјалните вредности, туку би се интересирале за културата и уметноста, и за тоа да помагаат на другите луѓе кои би биле нивни браќа и сестри не по крв туку по меѓусебниот однос. Овие луѓе би биле до толку незаинтересирани за материјалните вредности да своите затвореници би ги оковувале со злато и сребро, бидејќи тие материјали нема да имаат никаква вредност за нив.Сите луѓе би биле третирани исто, сите религии би биле почитувани на ист начин со иста почит (додуше ако некој бил атеист неможел да дојде на никаква власт во островот)... И сето ова се случува во книга напишана во 1514 година!
Ех, поминуваат векови и доаѓа еден друг тип наречен Chris Claremont и типов наследува еден waspовски стрип под името Uncanny X-Men. Chris го менува стрипот од самиот темел (претходно стрипот е пишуван и креиран од Stan Lee), воведувајќи луѓе (од двата пола се разбира) од различни раси и од различни нации на планетата. Отелотворението на идејата за еднаквост која More на еден срамежлив начин ја преставил во Утопија е Charles Xavier. Charles е човек кој симболично може да ги чита мислите на другите луѓе. A, тоа што сите луѓе го сакаат е еднаквост, братство и пред се слобода. Годината овој пат е 1975, а наспроти него се појавува Magneto, кој ја преставува животинската страна на човештвото, таа која во Утопијата на More не би постоела (иронично, тој е владетел на Genosha, остров на кој мутантите живеат во релативна еднаквост). Страната водена од одмазда, гнев и емоции, заборавајќи на рационалноста и компромисот на кои Xavier инсистира од самиот почеток. Додатно на тоа, сите мутанти се напаѓани од луѓето само заради тоа што се различни, преставувајќи ги сите хомосексуалци, црнци, секој кој е на било каков начин угнетуван во својата држава само затоа што не одговара на профилот на "нормален".
И конечно, тука е Star Trek. Не би зборувал многу за таа серија, освен дека има одиграно толку голема улога во промената на мислењето на младата генерација во шеесетите (жена, па уште и црнкиња со власт врз белци било незамисливо за тоа време) што цела една група на политичари, уметници, научници и писатели беа инспирирани од светот на Star Trek, кој всушност ја преставува Утопијата на More со некакви технолошки напредоци.
Иако разликата меѓу овие три идеи е повеќе векови, можеме да видиме дека луѓето дури и во времето на колонијализмот, исто како и во времето на глобализмот сакаат подобра иднина за своите деца. Иднина каде сите ќе живеат како луѓе, и каде секој ќе се цени по својот карактер, а не по тоа каква боја на кожа има или кој му е татко/мајка/роднина. За жал, тоа покажува (ако во предвид се земе Платон, кој живеел и работел пред повеќе од 2500 години, а имал сличен концепт за еднаквост и владеење на најспособните без никаков непотизам) дека човештвото постојано се врти во круг. Целиот технолошки напредок не ја променува свеста на самиот човек. Или, како што тоа прекрасно го срочи еден австриски писател, ако Диоген дојде денес во нашиот свет, единствената разлика ќе биде во тоа што тој ќе бара човек сред бел ден со електрична лампа наместо со лампа на масло.

4 коментари:

Rogi рече...

Фино склопено. Јас само би прокоментирал за делот каде сите луѓе живеат еднакво...во сенка на минативе немили настани во поглед на нашето име. Јас сум "поборник" на тоа што побрзо дас е заорават националните срања на секоја земја на светов и веќе сите да почнеме да се нарекуваме ЛУЃЕ. Да не биде важно дали си Македонец, Американец, Русин, Кинез, Нигериец...

Голем прогрес би било кога со не некаква магија би се тргнале од влас сите ајвани или т.н. (самопрогласени) политичари и све ке тргне кон МНОГУ подобро.

Али како и претходниве идеологии (ако може така да се наречат) и ова моево е недостижно (барем за наредниве стотина години).

Поздрав

Влатко рече...

You may say i am a dreamer... :).

Rogi рече...

...and add that there is nothing wrong with that. :)

Љубиша Сулимановиќ рече...

Интересна споредба друже. Добра статија. Keep it up!